Asielzoekers die in een
open centrum verblijven, zullen 'met aandrang' worden gevraagd steeds een
identificatiebadge bij zich te hebben. Zo staat te lezen in een ontwerp van
protocol dat de federale regering samen met de politie en Fedasil heeft uitgewerkt.
De betreffende badges
zorgden meteen al voor heel wat polemiek. De reacties variëren van
‘discriminerend’ tot ‘verwerpelijk’, en her en der duiken vergelijkingen op met
de Davidsster die het Duitse nazistische regime in 1942 oplegde aan de Joden.
‘De badge is goed’, zo
reageerde opinierend hoofdredacteur Bart Sturtewagen in zijn editoriaal in De
Standaard. “Het migratiedossier is al complex en belastend genoeg zonder dat we
er ook nog eens op hoge toon overbodige discussies aan toevoegen.” En “Identificatieplicht
associëren met het dragen van de Jodenster is kwalijk.” Kortom: wie achter het
badge-idee iets anders zoekt dan louter praktische overwegingen is van kwade
wil.
Het is niet voor het eerst
en wellicht ook niet voor het laatst dat de suggestie wordt gewekt dat emoties
ongepast en onwenselijk zijn in het politieke en maatschappelijke debat. Dat
debat zou kennelijk ten allen tijde rationeel en feitelijk moeten zijn en wars van elke emotionele
lading.
Alsof er zoiets bestaat als
zuiver rationeel debat. Alsof politiek geen menselijke uitvinding is en niet
over mensen gaat. Alsof je een politiek debat kan voeren zonder de historische,
menselijke en emotionele context in beschouwing te nemen.
Wanneer ministers besluiten
nemen, dan doen ze dat bij voorkeur met begrip voor de maatschappelijke
context. Die context is vrij duidelijk. Europa voelt er weinig voor om
vluchtelingen welkom te heten en maakt dat duidelijk aan de hand van
ondubbelzinnige beslissingen en gekissebis over wie hoeveel asielzoekers moet
opvangen. Meer en meer landen sluiten grenzen, veelal op weinig subtiele wijze,
inclusief prikkeldraad, traangas en bewapende ordetroepen. Asielcentra worden
belaagd, gemeden en in brand gestoken. Wie zich in die context welkom of veilig
voelt als vluchteling is een onverbeterlijke optimist.
Beelden van duizenden
mensen en kinderen die dagenlang door de regen en de kou ploeteren, met weinig
meer om het lijf dan een plastic zak, doen niet meteen vermoeden dat wie op de
vlucht is zich warm onthaald voelt.
Je zou hopen dat
beleidsmakers net wel rekening houden met de emoties van wie hun besluiten
treffen.
Je zou ook verwachten dat
ministers hun geschiedenis kennen, in het bijzonder een van de meest beladen en traumatiserende episodes van
die geschiedenis. Had er echt niemand op het kabinet van Jan Jambon verwacht
dat er associaties met de Jodenster zouden volgen? Of die vergelijking nu
rationeel steek houdt of niet, het feit dat ze gemaakt wordt volstaat om
duidelijk te maken dat je best omzichtig omspringt met bepaalde ideeën. De rel
rond de burgemeester van Koksijde had wat dat betreft duidelijk genoeg
aangegeven dat het badge-idee omstreden was en aanleiding gaf tot polemiek. Dat
men er vervolgens voor kiest die gevoelens gewoon te negeren is veelzeggend.
Verder kunnen we er niet
omheen dat deze regering, de grootste partij in het bijzonder, totnogtoe weinig
blijk heeft gegeven van een empathische en solidaire houding in de hele
asielcrisis. Niet zo vreemd dus dat weinigen geloven in de vermeend ‘louter
praktische’ beweegredenen van minister Jambon en zijn partij. C’est le ton qui
fait la musique.
Die praktische beweegredenen
vallen trouwens vrij makkelijk te weerleggen. "Asielzoekers moeten sowieso
altijd hun 'bijlage 26' bij zich hebben, waarop staat dat ze het statuut van
asielzoeker hebben", aldus Els Keytsman van Vluchtelingennetwerk
Vlaanderen. Asielzoekers zijn dus al in het bezit van een
identificatiedocument, wat de noodzaak van de identificatiebadge in een
schemerig daglicht plaatst.
Mijn favoriete filosofe,
Martha Nussbaum, omschrijft wat ik bedoel als volgt: "Emoties zijn geen
onberedeneerde of domme lichamelijke bewegingen. Integendeel, emoties zelf zijn
intelligent. Zonder emoties is ons denken krachteloos."
Nussbaum verzet zich tegen
een ethiek die zuiver rationeel is.
Emoties zijn niet altijd
geschikt als basis voor de politiek. Bijna alle emoties kunnen volgens Nussbaum
ontaarden wanneer ze zich enkel richten op een kleine kring. Maar echt
gevaarlijke emoties zijn volgens haar die emoties die ervoor kunnen zorgen dat
bepaalde groepen worden uitgekotst door een samenleving. Toch is ze van mening
dat dergelijke negatieve emoties niet met het verstand bestreden moeten worden.
“Je moet ze bestrijden met andere emoties: met woede over wat minderheden wordt
aangedaan, en met liefde voor alle mensen.''
Geen opmerkingen:
Een reactie posten